– Pascal Programının Yapısı
Program üç ana bölümden oluşur.
1. Program İsmi
2. Tanımlama Bloğu
3. Ana Program Bloğu
Pascalın en önemli özelliklerinde birisi de yapısal bir programlama dili olmasıdır. Bu programınızı yazarken size maksimum esneklik sağlar. Aynı zamanda yazdığınız program parçalarını problemsiz bir şekilde birleştirmenizi de sağlar.
Her pascal programının ana kodu mutlaka bir BEGIN deyimi ile başlar ve END. deyimi ile biter. (End den sonra nokta olduğuna dikkatinizi çekerim. Pascal derleyicisi için bu tüm programın bittiği yer anlamına gelir.) Eğer program içerisinde aynı blok içerisinde işlem görmesini istediğiniz kodlarınız varsa bunları bir BEGIN – END bloğu içerisine alırsınız. Fakat bu sefer END’den sonra noktalı virgül (;) kullanmalısınız.
Bir Pascal programının genel yapısı aşağıdaki gibidir.
Program (* Program başlığı. Buraya yazacaklarınızın programa bir etlisi olmaz *) Program İsmi
Uses (* Kullanılacak harici kütüphaneleri belirler*)
– Temel Veri Tipleri
Sifre = ‘Hasan’
Zil = #7;
Type (Tip): Özel tanımlı tiplerin belirtildiği bloktur.
Label (Etiket): Program Akışının değiştirileceği atlama adımlarının tanımlandığı bloktur. Yapısal programcılar tarafından az kullanılır.
Var (Değişken): Programda kullanılacak değişkenlerin tanımlandığı bloktur.
Temel Veri Tipleri
Veri tipi (data type), değişken veya sabitin tuttığu verinin tipini belirtmektedir. Programda kullanılan veriler genellikle aşağıdaki altı veri tipinden birine aittir:
· Tamsayı (integer)
· Gerçel Sayı (real)
· Karakter (character)
· Karakter dizisi (string)
· Boolean
Programda kullanılan sabitlerin bildirimi ise const kısmında yapılır. Sabit ismi ile değeri arasında ‘=‘ sembolü kullanılır. Sabitin veri tipi atanan değere bağlı olarak derleyici tarafından tespit edilir.
– Örnek Bir Proğram
Örnek Program:
|
Uses crt; |
Kütüphane tanım bloğu. |
|
Const |
Sabit sayı tanımlama bölümü |
|
b =10; |
b sabitinin değeri 10 dur. |
|
Var |
Değişken tanımlama bölümü |
|
a : integer; |
a sayısı tam sayıdır. |
|
c : integer; |
b sayısı tam sayıdır. |
|
Begin |
Ana program başladı. |
|
Write (‘a sayısını giriniz : ‘); |
Ekrana ‘ … ‘ arasındakileri yaz. |
|
Readln(a); |
a değişkenini (klavyeden) gir. Alt satıra geç. (ln) |
|
c := a + b; |
a değişkeni ile b sabitini topla, c’ye ata. |
|
Writeln(‘a + b = ‘, c); |
‘…’ içindekileri yaz, sonucunu yaz (c’yi), alt satıra geç. |
|
Readln; |
Klavyeden herhangi bir karakter oku |
|
End. |
Program sonu Programın sonundaki End’in sonuna nokta isareti konulur. |
– Sabit Ve Değişken Kuralları
Sabit ve Değişkenleri Tanımlarken Uyulması Gerekli Kurallar:
-
Sayı ile başlamazlar ( 1a: integer; tanımlaması yanlıştır).
-
İki sözcük arasında boşluk bırakılmaz.
-
Türkçe karakter kullanılmaz (Ç ç Ö ö Ü ü Ğ ğ İ ı Ş ş Ç ç).
-
Özel işaretler kullanılmaz ( ; : , . ‘ ” + – * / – ? = ………)
-
Turbo Pascal’ın ayrılmış sözcüklerinden herhangi birisi değişken ya da değişken ismi olmaz.
-
Alt çizgi ( _ ) ile başlayabilir.
Sabit Tanımlamalarına Örnekler: Değişken Tanımlamalarına Örnekler:
Const Var
Pi_Sayisi = 3.1415; Yas : shortint;
Bu_yil = 1999; BOY : byte;
Tarih = ’29/10/11999′; SAYI : integer;
iSim = ‘Hasan’; BuyukSayi : longint;
SOYAD = ‘Vural’; Para : real;
YAS =20; Pi : real;
Mesaj = ‘Devam etmek için bir tuşa basınız… ‘; Sayac : word;
Avagadro_Sayisi = 6.02E23; Nufus : single;
Cosinus_45_derece = 0.7071067; sayi2 : double;
TelefonNumarasi = ‘3434343’; Yeni : byte;
– Veri Tipleri
VERİ TİPLERİ
İŞARETSİZ TAM SAYI VERİLER:
0 ile + ∞ arasında yer alan bütün tam sayıların oluşturduğu kümeye işaretsiz tam sayılar denir.
Bir sayıyı bilgisayarda ifade edebilmek için o sayının 0 ile 1’lerden oluşan bir yapıya dönüştürülmesi gerekir. Bu işlem gerçekleştirilmeden sayının bilgisayarın hafızasına yerleştirilmesi mümkün değildir.
Onluk Tabandaki Bir Sayının İkilik Tabanda İfade Edilmesi:
Onluk tabanda verilen bir sayıyı ikilik tabana çevirmek için sürekli ikiye bölme işlemine tabi tutmak gerekir , işlem sonuçta bir elde edilinceye kadar devam eder. Bölme işlemleri sonucunda kalan olarak elde edilen bütün değerler ; en son elde edilen kalan değerden başlanarak ilk elde edilen kalan değere doğru sırayla yazılarak ifade edilir.
– İşaretli Tam Sayı Tipler
Seviye Değer * Değerlilik = Sonuç
|
3 . Bit |
1 |
* |
8 |
= |
8 |
|
2 . Bit |
1 |
* |
4 |
= |
4 |
|
1. Bit |
0 |
* |
2 |
= |
0 |
|
0 . Bit |
0 |
* |
1 |
= |
0 |
(32768 + 8192 + 4096 + 1024 + 512 + 256 + 16 + 8 + 4) = ( 46876 )10
İŞARETLİ TAMSAYI VERİLER
– 2147438648 ile + 2147438647 arasında yer alan bütün tam sayıların oluşturduğu kümeye işaretli tam sayı veri kümesi denir. İşaretli tam sayıyı gösterebilmek için kullanılan alanlardan birisi (son bit) sayının işareti için kullanılır. Bu bitteki değer 0 ise sayının pozitif, eğer değer 1 ise sayının negatif olduğuna karar verilir.
Negatif Sayının İfade Edilmesi :
Bir sayının negatif olabilmesi için son bitine 1 yazmak bilgisayarda kullanılan mantık açısından doğru değildir. Sayıyı negatife çevirmek için 2 ’ ye tamlama yöntemi ( 2 ‘ li Tamlayan ‘Complement’ ) kullanılır.
– Ondalık Sayılar
ONDALIKLI ( KAYAN NOKTALI = FLOATİNG POİNT ) SAYILAR
İki gök cismi arasındaki mesafeyi ifade etmek için 168000000000000 km gibi uzaklıklar normalken atomik düzeydeki bir uzaklığı ölçmek içinde 0.000000000832 mm gibi mesafeler normal karşılanmaktadır . Bütün bu sayıları bilgisayarda ifade etmek için ise merkezi işlem ünitesi ( CPU ) yeterince duyarlı olmalıdır . Bu durumda aritmetik işlem üniteside ( ALU ) o kadar büyük ve karışık olacaktır . 27 haneli kesirli (reel) sayıları bilgisayarda ikilik sayı sistemine iade edebilmek için yaklaşık 90 bitlik bir veri yoluna ihtiyaç vardır . Günümüz bilgisayarlarının çoğu 16 , 32 veya 64 bitlik veri yoluna sahip olduğu dikkate alınırsa genel amaçlı bir bilgisayar için 90 bitlik bir veri yolu hiç te ekonomik olmayacaktır . Bu güçlüğü yenen alternatif bir temsil metodu olan “ Floating Point” ( kayan noktalı ) kotlama tekniği geliştirilmiştir .
Reel sayının Radix ( R) formatında gösterilmesi işlemini temel alır. Bir reel sayı f1f2 …fm *RE şeklinde gösterilebilir . Burada f1f2 … fm , kesirli kısım ya da mantissa olarak adlandırılır , E ise üssü ifade eder ve daima tam sayıdır . Bir floating point sayısının kesirli kısmı bir reel sayının yalnızca en önemli bitlerini kapsar . Yani reel sayının tam olarak gerçek değeri değil yaklaşık değeridir. Gerçek değer ile yaklaşık değer arasındaki farka round-off hatası denir.
– Alfa Sayısal Veriler
ALFA SAYISAL VERİLER
Alfa sayısal olarak adlandırılan veriler karakterlerden oluşan bir yapıya sahiptir. Karakter 0 ile 255 arasındaki tamsayıların her birinin temsil ettikleri ve ASCII (American Standard Code of Information Interchange ), EBCDIC ( Extended Binary Coded Decimal Interchange Code ), vb. gibi standartlaştırılmış isimlere sahip kod tablolarında karşılıklarını bulurlar. EBCDIC IBM firması tarafından geliştirilmiştir. Amerikan Standart Kodu veya kısaca ASCII kodu ise bilgisayar sistemleri arası bilgi alışverişinde uygunluğu sağlamak için kullanılan bu standart kod tablosudur.
0 ila 255 arasındaki bütün tamsayıların standart kod tablosunda karakter olarak bir karşılığı vardır. Tamsayı olan ve bir karaktere karşılık gelen bu onluk tabandaki sayının ikilik tabandaki karşılığı ise hafızada 8 bitlik bir alana yerleştirilir.
Örnek 20 : ASCII kod tablosunda A’nın kod değeri 65’tir. A karakteri hafızaya şu şekilde yerleşir.
|
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
( 0 1 0 0 0 0 0 1 ) 2 = ( 65 ) 10 ASCII kod tablosunda A harfine karşılık gelir
– Karmaşık Veri Tipleri
KARMAŞIK VERİ TİPLERİ
Program içinde sayısal ve alfasayısal bilgilerin karakter uzunlukları verilerek tek bir isim altında gruplandırılması ile oluşturulan tekli veya çoklu ( iç içe ) yapılardır .
1. RECORD
Birbiri ile alakalı bir bütün oluşturan kayıt topluluğuna Record adı verilmektedir. Bir Record alt alan olarak isimlendirilen birden fazla bilginin oluşturduğu bir yapıdır. Record’u oluşturan alt alanlar farklı türlerde olabilir.
Tanımlama Formatı :
Type ifadesi ile , kayıt adı ve deseni tanımlanmakta, Var ifadesinde ise işlemlerde kullanılacak kayıt adı tanımı yapılmaktadır. Programın işlem bölümünde sahalara iki şekilde bilgi aktarımı yapılır.
1. İşlem, kayıt adı ile saha isimleri arasında nokta kullanılarak gerekli aktarmalar ve erişimler doğrudan yapılır.
2. WITH ifadesi ile kayıt bloğu belirlenerek işlemler yapılır
Yazar Hakkında
EvrenWeb
Kendini programlama konusuna adamış, boş zamanlarında bu yazıyı okuduğun kişisel blog'unu da aksatmayıp birşeyler karalayan, hakkındaki daha fazla bilgiyi sitenin Hakkında bölümünden öğrenebileceğin bir şahsiyet :)
